پادکست‌ها رو به اشکال مختلفی میشه دسته‌بندی کرد اما دو دسته‌بندی که چه به عنوان شنونده و چه به عنوان تولیدکننده پادکست بهتون کمک میکنه که سلیقه پادکستی خودتون رو بشناسید، دسته‌بندی پادکست بر اساس نوع اجرا و نوع محتوا است که تو این مقاله و مقاله بعدی (اینجا) می‌تونید بخونید.
انواع پادکست بر اساس نوع اجرا:
مونولوگ-تک گوینده
پادکست‌های تک گوینده محبوب دل پادکسترها هستند. تو این مدل یک نفر میزبان یا Host به تنهایی محتوای مورد بحث پادکست رو ارائه میده و از اونجایی که نیازی نیست که با چند نفر هماهنگ کنه تا اپیزودش رو تولید کنه و به لحاظ فنی هم ادیت صدای یک نفر که ثابت جلوی میکروفنه راحت‌تره، بهترین گزینه به لحاظ سادگی ضبط و ادیته. از دردسرهای این نوع از پادکست هم برای پادکستر اینه که تمام بار ارتباط با مخاطب به دوش یک نفره.
البته تنها دلیل انتخاب این نوع از پادکست توسط پادکسترها سادگیش نیست، برای ارایه بعضی از انواع محتوا لازمه که یک نفر با ارتباطی که با مخاطب برقرار میکنه مطلب رو منتقل کنه و تغییر صدا ممکنه باعث کاهش تاثیرگذاری پادکست بشه. به این نوع از تولید پادکست One Man Show هم گفته میشه.
پادکست‌های فارسی خیلی خوبی با این سبک اجرا میشن، مثل چنل‌بی، آن، پاراگراف، آلبوم و ده‌ها پادکست دیگه.
مصاحبه‌ای
توی این مدل از پادکست یک یا چند میزبان یا Host وجود داره، اما از افراد دیگه که دارای تخصص خاص یا تجربه‌ای مرتبط با موضوع پادکست هستند هم به صورت حضوری یا صوتی دعوت میشه.
اولین دشواری این نوع از پادکست اینه که پادکستر باید زمان‌بندی مهمان هماهنگ بشه و این کار روند برنامه‌ریزی ضبط و پخش رو دشوار میکنه. برای اجرای مصاحبه معمولا میزبان سوا‌ل‌ها رو از قبل آماده میکنه و با توجه به روند مصاحبه از مهمان پادکست می‌پرسه. توانایی مصاحبه میزبان یکی از شروط اصلی موفقیت این نوع از پادکسته، حین مصاحبه میزبان باید شش دنگ حواسش جمع باشه تا در زمان مناسب، تاثیرگذارترین سوال رو بپرسه چون مصاحبه –در حالت درست و حرفه‌ای- فقط و فقط یک بار انجام میشه و اگه اون فرصت از دست بره دیگه نمیشه دقیقا همون فضا رو برای پرسیدن مجدد سوال تکرار کرد. پس میزبان علاوه بر تسلط بر گویندگی و فن بیان باید با فنون مصاحبه و مدیریت شرایط هم آشنا باشه. منظورم از مدیریت شرایط اینه که فرض کنید مهمان‌تون روز خوبی نداشته یا به هر دلیلی بر خلاف انتظارتون جواب‌هایی که به شما میده دور از انتظارتونه، تو این شرایط تنها توانایی مدیریت مصاحبه و جهت دادن به موضوع به دادتون میرسه.
به این نوع از تولید پادکست Interview Podcast هم گفته میشه. رادیو مرز از مثال‌های خوب این نوع از پادکسته.
میزگرد
توی این مدل از پادکست یک یا چند میزبان و بعضی مواقع یک یا چند مهمان هم حضور دارند که در رابطه با موضوعی با هم گپ می‌زنند. از جذابیت‌های این نوع از پادکست شنیدن نظرات موافق و مخالف در رابطه با یک موضوعه. اجرای این پادکست برای میزبان‌ها دشواری زیادی داره، علاوه بر برنامه‌ریزی زمان اجرا، مدیریت زمان و مدیریت مهمان‌ها توانایی ویژه‌ای می‌خواد و در صورتیکه به خوبی اجرا نشه مخاطب تنها صدای همهمه چند نفر رو می‌شنوه که با هم در حال بحث و گفتگو هستند، توی حرف هم می‌پرن و به کل مخاطب رو یادشون رفته.
به این نوع از تولید پادکست Panel Showهم گفته میشه.
متاسفانه تا الان توی پادکست‌های فارسی نمونه خوبی از این نوع از اجرا رو نشنیدم.
چندگوینده
در پادکست‌های چند گوینده، دو یا چند میزبان پادکست رو اجرا می‌کنند. ارتباط بین میزبان‌ها توی کیفیت اجرای این نوع از پادکست خیلی مهمه و نوع عملکردشون در محبوبیت پادکست تاثیرگذاره. از سختی‌های تولید این نوع از پادکست، ادیت و تدوین صدای چند میزبانیه که با کیفیت صدای متفاوت صحبت می‌کنند و گاها هم‌زمانی صحبت پیش میاد. اما مزیت این نوع از پادکست اینه که هر کدام از میزبان‌ها مخاطبان خودشون رو دارند و اگر کیفیت اجرا و محتوا خوب باشه، استفاده از چند میزبان باعث میشه پادکست محبوب‌تر بشه.
به این نوع از تولید پادکست Conversational and Co-Hosted هم گفته میشه. پادکست فیکشن یکی از نمونه‌های خوب این نوع از پادکسته.
ترکیبی
پادکست ترکیبی نمونه عملی هیچ آداب و ترتیبی مجو و هرکاری دلت می‌خواد انجام بده‌ست. توی این مدل از پادکست معمولا مخاطب با میزبان‌های پادکست آشنان و مثلا میدونند “ب” و “س” و “د” میزبان این پادکستند، اما ممکنه تو یه اپیزود همه این افراد حضور داشته باشند و تو یه اپیزود مثلا فقط “ب” میزبان باشه. علاوه بر تغییر تعداد میزبان ممکنه شیوه اجرا در هر اپیزود مونولوگ، مصاحبه‌ای، میزگرد یا ترکیب هر کدوم از روش‌ها باشه.
به این نوع از تولید پادکست Hybrid Podcast هم گفته میشه.
رادیوجولون یکی از پادکست‌های ترکیبیه، تو بعضی اپیزودها فقط صدای من و سالار رو می‌شنوید، بعضی اوقات مصاحبه‌های صوتی و بعضا مهمان‌های حضوری.
